Geloof werkt! (Introductie)

Een onderdompeling in The Gospel According to Jesus

1988 is voor mij niet alleen bijzonder omdat ik in de lente van dat jaar ter wereld kwam. Er gebeurde in dat jaar iets wat in theologisch opzicht van groot belang was voor de Amerikaanse context: het boek The Gospel According to Jesus van de Amerikaanse voorganger John MacArthur werd gepubliceerd.
In dit boek zet hij de theologische opvatting uiteen van wat heden ten dage “lordship salvation” wordt genoemd. Ik heb er al vaker ook over geschreven, evenals de rol die het boek in mijn persoonlijke leven heeft gespeeld.

Felle discussie
MacArthur is na de publicatie van dit boek fel bekritiseerd. En de kritiek op iemand waarvan je meent dat hij het bij het rechte eind heeft, doet ook iets met mij als lezer van zijn werk. Andere theologen klommen in de pen om zijn standpunt te weerleggen en meenden dat hij “een ander Evangelie verkondigt” (vgl. Galaten 1:6), dat hij genade en werken door elkaar husselt, zodat de fundamentele, protestantse leer van de rechtvaardiging door het geloof verloren gaat en dat hij lasten op de schouders van ongelovigen legt, die zij onmogelijk kunnen dragen – complete overgave aan Jezus als Heere.

“Lordship Salvation” wordt door tegenstanders doorgaans op twee manieren omschreven:
1. Om gered te worden moet iemand zich volledig overgeven aan de heerschappij van Jezus Christus
2. Iemand kan gered zijn, maar hij of zij moet deze verlossing vervolgens door eigen inspanning behouden middels het verrichten van goede werken

Met andere woorden: bij de eerste omschrijving is het gered worden zélf al een onmogelijke zaak, omdat je eerst je eigen leven op orde moet hebben gebracht door alles onder de heerschappij van Christus te stellen; bij de tweede variant kan de christen alleen maar zekerheid van redding ervaren als hij voortdurend goede werken doet.
Maar wat zegt MacArthur hier zelf over? In zijn boek Faith Works: The Gospel According to the Apostles definieert hij “lordship salvation” als volgt:

The belief that the gospel call to faith presupposes that sinners must repent and yield to Christ’s authority.

In normaal Nederlands betekent dit dat “lordship salvation” veronderstelt dat het Evangelie zondaren oproept zich te bekeren en dat zij zich moeten onderwerpen aan de heerschappij van Jezus Christus.

Gered door werken?
Het is de vraag of de kritiek op MacArthur terecht genoemd kan worden. Hij heeft in ieder geval duidelijk een zenuw geraakt in het protestantse kerkelijke landschap. Dit hoeft niet per se een indicatie te zijn dat hij het dus bij het verkeerde eind heeft. Ik denk zelfs dat het een “profetisch” signaal is wanneer er een stortvloed van kritiek over iemand heen komt; de profeten in de Bijbel waren immers ook niet geliefd en nota bene de Heere Jezus Zelf – Gods Zoon in het vlees – is verworpen en gedood. De hoeveelheid kritiek die iemand over zich heen krijgt, zegt wat mij betreft dan ook niets over de vraag of hij de waarheid aan zijn kant heeft. De vraag die gesteld moet worden, is deze: Waar baseert men een stelling op? En is deze stelling inhoudelijk consistent te verdedigen?
In dit geval moeten we dus de vraag stellen óf MacArthur expliciet of impliciet schrijft dat iemand eerst zijn leven onder de heerschappij van Christus moet brengen om daarna redding te ontvangen. Met andere woorden: hoe omschrijft hij het komen tot Christus? De andere vraag die we moeten stellen, is: hoe omschrijft MacArthur het leven als christen? Wanneer we de antwoorden op deze twee vragen hebben beantwoord, kunnen we een eerlijke en evenwichtige conclusie trekken.

Polemiek
Het boek The Gospel According to Jesus – en ook het vervolgboek daarop, Faith Works: The Gospel According to the Apostles – is een polemisch werk. Dit betekent dat het zich duidelijk uitspreekt in een controverse, debat of discussie.
Dit is belangrijk om te weten. Het gevaar van een polemisch werk is dat het in sterke bewoordingen ageert tegen afwijkende opvattingen. Hierdoor kan het gebeuren dat gebruikte woorden wel eens te fel worden en dat de zaak teveel op de spits wordt gedreven. Zodoende kan een formulering dermate scherp op papier gezet zijn, dat het niet meer klopt. Het valt niet te ontkennen dat MacArthur scherp schrijft – zó scherp, dat er herziene uitgaven van het boek zijn verschenen met hier en daar correcties. Nu kun je dit een zwaktebod noemen, want hij lijkt hiermee toe te geven dat hij op sommige punten fout zit.
Ik denk echter dat dit juist het sterke punt van de voorganger is. Het laat in ieder geval zien dat hij kritiek serieus neemt en zijn woorden goed en weloverwogen wil kiezen.

Persoonlijke uitdaging
Misschien is het juist zijn scherpe manier van schrijven, of het feit dat het boek een polemisch werk is, dat ik er een haat-liefdeverhouding mee heb ontwikkeld. Want ergens is bij mij de gedachte ontstaan dat dergelijke boeken een activistische houding aanwakkeren en het geestelijk leven onder druk zet.
Dit is de reden dat ik voor mijzelf de uitdaging aanga om het boek in zijn geheel opnieuw te lezen. Mogelijk neemt het bepaalde druk of spanning in mijn denken weg. De komende tijd zal ik reflecteren op het boek én mijn eigen denken. Er is zo ontzettend veel over dit boek en over dit onderwerp geschreven, maar uiteindelijk zullen we zelf conclusies moeten trekken door het raadplegen van de bronnen die primair voorhanden zijn. Ik hoop dat het een leerzame en verhelderende onderneming zal zijn!

Wordt vervolgd.

[Latere toevoeging: Wanneer tegenstanders “lordship salvation” afwijzen en beweren dat iemand zich volgens deze theologische opvatting volledig moet onderwerpen aan de heerschappij van Christus om gered te worden, dan wordt hiermee bedoeld dat zij dit afschilderen als een voorwaarde om gered te worden. Met andere woorden: iemand moet eerst zijn eigen leven opknappen en verbeteren, om uiteindelijk te kunnen zeggen: “Nu heb ik mijn leven onder de totale heerschappij van Christus gebracht, dus nu maak ik aanspraak op verlossing.” Met andere woorden: men probeert het als een karikatuur neer te zetten, door te beweren dat aanhangers van “lordship salvation” het leven onder de heerschappij van Christus niet als kenmerk, maar als voorwaarde voor verlossing omschrijven.]