Vrijheid in Christus [1] Van wie ben jij een leerling?

Jezus dan zei tegen de Joden die in Hem geloofden: Als u in Mijn woord blijft, bent u werkelijk Mijn discipelen… (Johannes 8:31)

In Johannes 8:31-38 lezen we een kort fragment van een discussie tussen Jezus en de Joden. We zullen vers voor vers gaan kijken wat er gebeurt, wat er wordt gezegd, welke tegenwerpingen er zijn en wat de kernboodschap van het gedeelte is.

In dit eerste deel zullen we kijken naar vers 31 en nadenken over de volgende zaken:

De aanleiding: veel Joden geloven in Jezus.
Jezus’ voorwaarde: “Blijf in Mijn woord.”
Jezus’ conclusie: “Dan bent u werkelijk Mijn discipelen.”

Aanleiding: veel Joden geloven in Jezus
Allereerst de aanleiding voor wat Jezus zegt in vers 31. Johannes maakt er melding van dat verschillende Joden in Hem geloven. Hier is dus sprake van een groep mensen met potentiële volgelingen van Jezus.
Dit vormt de aanleiding voor het onderwijs dat Jezus geeft in de verzen 31-38. We moeten dit goed in de gaten houden.

Voorwaarde: “Als…”
Jezus heeft op dit moment dus geen woord voor ongelovigen, maar juist voor gelovigen. Zijn antwoord begint met een voorwaardelijk verband: Als u in Mijn woord blijft. Blijkbaar neemt Jezus het geloof van deze Joden niet zomaar voor zoete koek aan. Sterker nog: Hij weet exact wie werkelijk gelooft en wie de meelopers in de stoet zijn. Daarom begint Hij met dit voorwaardelijke woord. Waarom?

1. Om het verschil ook voor mensen zichtbaar te maken
Alleen Jezus weet wie echt geloven, maar door genade heeft God in Zijn Woord toetsstenen gegeven waarmee wij, als gebrekkige en beperkte mensen, kunnen onderzoeken of het geclaimde geloof van anderen ook echt is. Zo kunnen ook wij weten of mensen echt uit God geboren zijn of dat zij ons bedriegen. De eerste brief van de apostel Johannes gaat helemaal over deze materie.

2. Om te laten zien wat geloven in Hem werkelijk inhoudt
Ten tweede wil Jezus duidelijk maken wat het precies betekent wanneer mensen in Hem geloven. Zoals we net gezien hebben, horen er bepaalde kenmerken bij. Welke kenmerken komen er zoal bij kijken? Eén ervan komen we tegen in dit vers en later in de verzen die volgen.

3. Om een waarschuwing te geven
Naast de kenmerken van het geloof en toetsstenen voor medechristenen draagt het woord “als” ook een toon van waarschuwing. Er zit een oorzakelijk verband in. Als A op een bepaalde manier werkt, zal B gebeuren. Dat is hier net zo. Een waarschuwing wil mensen altijd behoeden voor gevaar en roept ons op om de zaken niet lichtzinnig aan te pakken.

Jezus’ antwoord: “Blijf in Mijn woord.”
Nu de inhoud van de voorwaarde. Jezus zegt: “Als jullie in Mijn woord blijven…” Dat is het eerste deel. Het blijven in het woord van Christus. Dat betekent: blijf bij wat Hij leert. Blijf bij wat Hij onderwijst. Blijf bij wat Hij van jou vraagt. Onze enige autoriteit in het leven is het gezaghebbende woord van Jezus Christus. Het is het Woord van God, de Bijbel. Dit is een gevoelig en verraderlijk punt voor ons. De christelijke wereld vandaag de dag bestaat uit ontelbare boeken, video’s, studiegidsen, cursussen, bekende voorgangers en conferentiedagen. We praten met elkaar en prijzen elkaar boeken of specifiek onderwijs aan. Maar… is dat het onderwijs van Jezus? Welk woord bewaren wij werkelijk? Dwaalleer kent zijn wegen. En hier is een belangrijk kenmerk hoe je het kan ontmaskeren: wanneer iemand een punt wil maken, krijg je als “onderbouwing” slechts één – of een half – vers gepresenteerd. Een bekend voorbeeld is 1 Petrus 2:24b, een vers dat welvaartsevangelisten graag proclameren voor genezing van ziekten. Lees vers 22 en 23 ook en de hele bewering wordt van tafel geveegd. Is dít het woord van Jezus? Nee, maar het maakt wel gebruik van het Woord van God. Als dwaalleer zo listig tot ons komt, hoe moeten we hier dan mee omgaan?

Jij en boeken: niet alles weggooien, maar toetsen
Ik pleit er niet voor dat we andere boeken onmiddellijk moeten weggooien. Als boekenliefhebber vind ik het prachtig om boeken te lezen en God kan ook beslist door werken van Zijn dienstknechten geweldige inzichten en verrijking van het geestelijke leven geven. Maar het is nog wat anders om jouw favoriete boeken bóven de Bijbel te plaatsen. En stiekem gebeurt dat heel veel. Want we hebben allemaal wat gelezen wat tot opbouw van ons geloof is geweest en we zijn van het boek gaan houden. En van de schrijver. Maar je zult naast de Bijbel nooit een volmaakt boek tegenkomen, ook al is het geschreven door de meest gerespecteerde christen die ooit heeft geleefd. Jezus vraagt niet of ik kan vertellen hoe een hoogleraar Theologie over een zaak denkt, of wat een bekende voorganger heeft onderwezen, maar Hij vraagt dat ik mijn leven inricht en keuzes maak op grond van Zijn Woord. En er komen momenten dat je een streep moet trekken: dít is aanvaardbaar en dát niet. Toets de inhoud en argumentatielijnen zorgvuldig aan de Bijbel. Jezus vraagt het van ons.

Jij en adviezen: niet alles opvolgen, maar laat Christus beslissen
Hetzelfde kan worden gezegd met betrekking tot adviezen die je krijgt. “Je moet dit boek eens lezen!” Of: “Je moet eens met broeder X praten.” Sorry, als Jezus het mij niet leert in Zijn Woord, ga ik er niet in mee. Dan kan ik wel boeken lezen en gesprekken voeren, maar uiteindelijk is Jezus Christus Degene Die het beslissende antwoord geeft. Natuurlijk is het raadzaam om met anderen van gedachten te wisselen, maar wanneer zij andere boeken sterker en vaker aanprijzen dan de Bijbel, gaat er iets mis. Laat je nooit wegsturen met het citaat van een Bijbelvers alleen. Onderzoek de context. Onderzoek wat God in dat gedeelte te zeggen heeft. En neem uiteindelijk dát Woord over.

Jij en omstandigheden: waarom we het woord van Christus moeten bewaren
We zijn gebroken mensen in een gebroken schepping. Dagelijks komen er ontzettend veel prikkels op ons af. We worden aan alle kanten omgeven door beelden, letters, geluiden en gebeurtenissen. Jezus weet dat wij snel geneigd zijn om in die omstandigheden te wisselen van stemming. Onverwachtse tegenvallers maken ons nerveus; een goed woord hernieuwt de moed; het afscheid van een dierbare zorgt voor verdriet; het verliezen van materiële of immateriële zaken maakt ons boos. Er gebeurt van alles op een doordeweekse dag en te midden van het tumult hebben we een vast kompas nodig om met dit alles om te gaan. Daarom vraagt Jezus van ons dat wij niet eenmaal in Zijn Woord zitten, maar er in blijven. Hij weet dat prikkels van buitenaf – “stemmen” die een andere boodschap afgeven dan Zijn Woord – ons gedachteleven zullen beïnvloeden en onze reactie oproepen in woord en daad. In een wereld van voortdurende prikkels en allerlei situaties die ons in verzoeking kunnen brengen, hebben we Zijn Woord nodig. Het is onmisbaar. We moeten van Hem blijven leren.

Jezus’ conclusie: “Dan bent u werkelijk Mijn discipelen.”
Hier wordt de andere kant van de voorwaarde belicht. Wie bij het onderwijs van Jezus alléén blijft, is écht een discipel van Hem. Wanneer Hij deze kant van de voorwaarde benoemt, is het zowel een kenmerk van trouwe volgelingen als een waarschuwing. Je kunt geen volgeling van Jezus zijn, wanneer je ander onderwijs of andere personen navolgt die in tegenspraak zijn met wat Jezus jou heeft willen leren. De apostel Johannes verwoordt dit ook in zijn brief:

“Laat wat u vanaf het begin gehoord hebt, in u blijven. Als in u blijft wat u vanaf het begin gehoord hebt, dan zult u ook in de Zoon en in de Vader blijven. En dit is de belofte die Hij ons heeft beloofd: het eeuwige leven. Deze dingen heb ik u geschreven met betrekking tot hen die u misleiden. En wat u betreft, de zalving die u van Hem heeft ontvangen, blijft in u, en u hebt het niet nodig dat iemand u onderwijst; maar zoals deze zalving u onderwijst met betrekking tot alle dingen – en die zalving is waar en geen leugen – en zoals ze u heeft onderwezen, zo moet u in Hem blijven. En nu, lieve kinderen, blijf in Hem, opdat wij vrijmoedigheid hebben, wanneer Hij geopenbaard zal worden, en niet door Hem beschaamd gemaakt worden bij Zijn komst. Als u weet dat Hij rechtvaardig is, dan weet u dat ieder die de rechtvaardigheid doet, uit Hem geboren is.”
(1 Johannes 2:24-29)

Het onderwijs van Jezus is genoeg. We hoeven niet méér te ontvangen en met minder kunnen wij niet. We kunnen uit dit gedeelte opmaken dat de apostel Johannes de woorden van Jezus in Johannes 8:31 goed in zijn hart heeft opgeborgen. Hij is hier het duidelijke praktijkvoorbeeld van wat Jezus wilde communiceren. En zo moeten ook wij omgaan met Gods Woord in ons leven. Grondige studie, nauwkeurige exegese, in afhankelijkheid van God Zelf door het gebed, zijn onmisbare elementen die gegarandeerd zullen bijdragen aan een evenwichtige behandeling van Christus’ onderwijs.

Wil de echte volgeling van Jezus opstaan en volgen?
Een leerling van Jezus ben je voor de rest van je leven. Je gaat de weg achter Hem aan. Je volgt. Je hoort Hem spreken. En ja, je hoort ook andere stemmen spreken. Welke stem volg jij? Achter wie ga jij aan? Het is elke dag weer beginnen bij Gods Woord. Verder bouwen op het fundament dat Christus aan het kruis heeft gelegd. De genezing van de ziel is daar geschonken, veiliggesteld. We mogen en kunnen leren wat Hij wil. We kunnen gaan leven wat Hij van ons vraagt. Zijn Woord is onze bescherming in een onrustige en duistere wereld. Voor welke keuze je ook staat, welke stemmen er ook klinken: laat Christus het laatste en beslissende woord hebben. Hij vraagt het van jou en mij. In de volgende delen zullen we zien waarom Hij dit uitdrukkelijk van ons vraagt.


Lees de hele serie verder:
Christus' krachtige waarheid
Bedreiging of uitnodiging?
De kern van ons probleem
Eeuwige vrijheid bij God Zelf
Zekere, definitieve vrijheid
De dreiging tegen Jezus
De Bron van Jezus