Pastorale beschouwingen [1] Vermanen vanuit het Evangelie

1 Timoteüs 1

Het begin van Paulus’ eerste brief aan Timoteüs is scherp. We lezen dat de jonge gelovige opdracht heeft gekregen om enige zaken te corrigeren in de gemeente van Efeze (vers 3). Op het spel staan de kern van het Evangelie en het leven van alledag dat zich hier omheen beweegt. In dit eerste deel van een serie pastorale beschouwingen wil ik stilstaan bij het functioneren van de kern van het Evangelie in zowel de benadering van de leer als de praktijk.

Twisten
Paulus legt de vinger allereerst bij de leer. Er zijn mensen binnen de gemeente die de Wet onderwijzen, met geweldige verzinselen aankomen en er zelfs geslachtsregisters op loslaten, maar geen idee hebben waar ze nu eigenlijk over spreken. Het gevolg? Twist. Ruzie.
De apostel vermaant Timoteüs dat dit spoedig afgelopen moet zijn. Al deze onderwerpen hebben namelijk geen enkele connectie met de kern van het Goede Nieuws van Jezus Christus, de Gekruisigde, Opgestane en verheerlijkte Heere. Wie bezig is met geslachtsregisters zónder Jezus is nutteloos bezig, evenals de persoon die de Wet zonder Jezus behandelt. Alle leringen die geen enkel verband houden met de Heere Jezus moeten kritisch onderzocht worden en desnoods van tafel worden geveegd.

Vermaning
De reden dat Paulus zo fel is op verkeerde leer, is de onderlinge verdeeldheid die het veroorzaakt binnen de gemeente. Maar er is nog een ander aspect dat we niet over het hoofd mogen zien: de mensen die Paulus vermaant, zijn afgeweken van de gezonde leer, die naar het Evangelie is (vers 4 en 10). Zij hebben het pad van de godsvrucht verlaten. De zaligheid staat op het spel. Dat dit een serieuze zaak is, blijkt uit het laatste vers van hoofdstuk 1, waar Paulus melding maakt van het onder tucht stellen van Hymeneus en Alexander. Hij heeft hen “aan de satan overgeleverd,” zodat zij niet meer zullen lasteren. Dit betekent dat zij zijn afgeweken van de gezonde leer van het Evangelie. Dergelijke afwijkingen noemt Paulus lasteringen. De kerk heeft van Jezus gezag ontvangen om mensen onder de tucht te stellen, en hen zodoende “aan de satan over te leveren.” Dit wil zeggen dat de kerk – wanneer twee of drie personen in de Naam van Jezus over een dergelijk tuchtgeval vergaderen – de macht heeft iemand officieel, en in ieder geval voor een bepaalde tijd, te beschouwen als een ongelovige (vergelijk Mattheüs 18:15-20). De kerk zegt dan als het ware: “Wij zien jouw onbekeerlijke houding, ook na herhaaldelijke vermaningen en je blijft willens en wetens bij jouw standpunt of deze zonde vasthouden. Wij kunnen jou op dit moment niet langer beschouwen als broeder of zuster in Christus.” En iemand die niet als broeder of zuster in Christus wordt erkend, staat hiermee automatisch onder de macht van de duivel (vergelijk Efeze 2:1-3).
De vraag is: kan een dergelijke houding van de kerk “liefdevol” worden genoemd?
Ja. Door een dergelijke vermaning wordt de persoon in kwestie en de gemeente bij het hart van het Evangelie bepaald. Het is niet voor niets dat Paulus het positieve doel van Gods Goede Nieuws in vers 5 als volgt formuleert: “Het einde van het gebod is liefde, uit een rein hart, uit een goed geweten en een ongeveinsd geloof. We zien dat leerstellige afwijken altijd gevolgen heeft voor iemands handel en wandel. Het goede geweten wordt besmeurd, de liefde bekoelt, het hart onzuiver en het geloof geschaad. Daar waar leerstellingen een doel op zichzelf worden, lopen mensen het gevaar op dit punt uit te komen.
Blijkbaar waren de twee genoemde personen dit punt al aardig gepasseerd en moesten er maatregelen worden getroffen.

Het listige van dwaalleer
Er schuilt een groot gevaar in dwaalleer: zij lift mee op de leer van het Evangelie. Heb jij je ooit afgevraagd hoe het kan dat mensen zo gemakkelijk meelopen met de stoet die het “welvaartsevangelie” aanhangt? Of een andere leer, waarvan je op Bijbels-exegetische gronden kunt bewijzen dat het absoluut niets met Gods waarheid te maken heeft? Dwaalleer lijkt hele goede papieren te hebben. Zoek een kerk waar het welvaartsevangelie onderwezen wordt en je komt her en der Bijbelteksten tegen. Dwaalleer lift simpelweg mee op de zuivere leer van het Evangelie. Het haalt er elementen uit, smeedt dit samen tot een concept en ziedaar, een “verzinsel naar het hart” is geboren. Er is maar één ding dat ons hiervoor kan beschermen: het zuivere Evangelie zélf. Alles wat we horen, lezen en zeggen moet worden getoetst op grond van de zuivere, Bijbelse boodschap van het Evangelie. Uiteindelijk moeten we er ook voor uit durven komen.
En er is nog een gevaar: de bewegingen of gemeenten van de zogenaamde “One Issue”. Mensen zien in andere gemeenten scheefgroei en vanuit een oprecht verlangen dit recht te trekken leggen ze het accent op de andere kant. Dit kan gebeuren bij zaken als heiligmaking, de doop (hetzij met water, hetzij met de Geest), visie op de eindtijd, geestesgaven, wonderen en tekenen of genezing en bevrijding.
We zullen de Schrift daarom grondig moeten kennen. We kunnen niet afgaan op de klanken van teksten, maar moeten zoveel mogelijk informatie verzamelen om tot een zo volledig mogelijke betekenis ervan te komen.

Denken vanuit het Evangelie betekent bevestigen en weerleggen met het Evangelie
Paulus wist de dwaalleer van de mensen in Efeze direct vanuit het Evangelie te weerleggen. Hoe? Door de Wet vanuit het Evangelie te beschouwen. In vers 9 schrijft hij dat de Wet niet is gegeven voor de rechtvaardige – de gelovige in Christus – maar voor de onrechtvaardige. De Wet is bedoeld om mensen te corrigeren, die niet wandelen naar de zuivere leer van het Evangelie.
Heel concreet betekent dit dat wij onderwerpen moeten beschouwen in het licht van het Evangelie. Wat zegt het Evangelie over de doop? De eindtijd? Gaven van de Geest? Wonderen en tekenen? Genezing en bevrijding? Welke principes kunnen we uit het Evangelie halen om naar de zuivere leer te wandelen?
Toen John Owen nadacht over de vraag waarom bepaalde mensen zonder succes proberen de zonde in hun leven te doden, kon hij twee conclusies trekken:

1. Zij gebruiken manieren en middelen die God nooit heeft aangewezen. God heeft nooit beloofd dat hij iemand heiligt door de zelfkastijding van die persoon. En ook is er geen belofte verbonden aan het zich terugtrekken in een klooster. God heeft Zijn middelen en manieren gegeven en het zijn díe principes, die Hij zal zegenen.
2. Zij gebruiken de juiste middelen op een verkeerde manier. We kunnen de goede dingen doen, van Bijbellezen en bidden tot het bezoeken van de samenkomst. Maar als we denken dat het werk hiermee gedaan is, misleiden wij onszelf.

Het is van het allergrootste belang dat we onderscheid weten te maken tussen principes die God in Zijn Woord heeft aangereikt en principes die door mensen zijn bedacht. Het Evangelie biedt genoeg handreikingen om een godvruchtig leven te leiden. Wanneer je van het zuivere Evangelie afdwaalt, ga je dat merken. Voor mij komt het over als een soort mysterie, maar het is waar: mensen die afscheid nemen van de gezonde leer, gooien hun geloof te grabbel, verontreinigen het geweten, hebben minder liefde en vertroebelen het hart. Paulus houdt deze zaken bij elkaar:

Evangelie – goed geweten
Evangelie – rein hart
Evangelie – liefde
Evangelie – ongeveinsd geloof

Wie definitief afscheid neemt van het één, zegt ook “tot nooit weer” tegen het andere. Daarom zal de kerkgemeenschap, als zij wakker genoeg is en ontdekt dat er iets niet in de haak is, proberen dit definitieve afscheid te voorkomen. Desnoods door de procedure van de tucht heen.
Hoe de houding van Paulus in deze situatie was, en hoe die van de kerk moet zijn, zullen we zien in het volgende deel.

Wat jij en ik ons nu kunnen afvragen
1. Ken ik het Evangelie? Weet ik wat wordt bedoeld met het Goede Nieuws?
2. Zie ik de werking van het Evangelie concreet terug in mijn leven in een goed geweten, rein hart, liefde en een ongeveinsd geloof?
3. Ben ik in staat om dwaalleer te onderscheiden van de zuivere leer? Wat is hiervoor nodig?
4. Ben ik bezig met het eenzijdig bestuderen van de Bijbel, door in te zoomen op selectieve onderwerpen?
5. Ben ik bezig met het bestuderen van onderwerpen zonder dit vanuit het Evangelie te doen?
6. Houd ik in mijn leven vast aan principes die God nooit gegeven heeft en waarvan Hij dus ook nooit heeft beloofd dat het gezegend zal worden?