Een Bijbel met clausules?

Iedereen kent ze. Onverdraagzame, moeilijke en harde mensen. Lieden waar je liever met een grote boog omheen zou willen.
Hetzelfde geldt voor mensen die je pijn hebben gedaan met wat ze zeiden of deden. En misschien zijn ze er nog steeds mee bezig. Ze hebben er de spreekwoordelijke tand bij je uitgeslagen. Ze hebben je op de rechterwang geslagen.
Jezus roept ons op om in deze situatie de linkerwang toe te keren. Om een “dubbel deel” te geven van wat de slechte persoon in kwestie eist (Matteüs 5:38-42). Eist hij één kledingstuk, geef er dan twee; eist hij om één mijl mee op te lopen, ga er dan twee. Geef aan wie van je smeekt, is Zijn boodschap.

Door de jaren heen zijn er bij mij echter allemaal clausules in mijn gedachten gekomen. Ontsnappingswegen, bestaande uit een mix van redeneren en gevoelens, die de Bijbeltekst aanzienlijk langer maken. Bijvoorbeeld: “Maar wie u op de rechterwang slaat, keer hem ook de andere toe … [clausule: tenzij u kunt laten zien dat u aan uw concurrent gewaagd bent en kunt aantonen dat met u niet te spotten valt.]” Of: “Wie u zal dwingen één mijl te gaan, ga er twee met hem … [clausule: tenzij die persoon zoveel nare dingen heeft gezegd en het voor u gewoon niet langer dan een halve minuut met diegene uit te houden is.]” Of: “Geef aan hem die iets van u vraagt, en keer u niet af van hem die van u lenen wil … [clausule: tenzij het een hebzuchtig iemand is die nooit wat teruggeeft en nooit dankbaarheid toont.]”
Clausules zorgen ervoor dat je ergens onderuit kan, door een zelfbedachte bepaling aan een overeenkomst toe te voegen. Zie je iets niet meer zitten, dan kun je van een dergelijke regeling gebruikmaken. En ik denk dat dit Bijbelgedeelte voor veel mensen – inclusief voor mij – allerlei redenen in zich heeft om naar ontsnappingsroutes te zoeken. Het is merkwaardig dat mensen veel spreken over rechtvaardigheid, maar dat bij het horen van deze woorden van Jezus ineens een la opengaat van allemaal redeneringen en gevoelens om er maar niet naar te hoeven luisteren. “Ja, we weten dat het wel goed is wat Hij zegt, maar…”
Maar wat? “Wat diegene gedaan heeft, bracht zoveel verdriet en pijn; dit kan ik niet volbrengen.” Dus wij laten het gedrag van andere mensen bepalen hoeveel zeggingskracht de Bijbel heeft?

Evangelische rechtvaardigheid, liefde en pijn
Staan wij er ooit bij stil dat Christus alles heeft gehoorzaamd wat in de boekrol van Hem geschreven staat (zie Hebreeën 10:7)? En bedenken wij dan ook dat het Gods plan was dat Hij zou lijden en sterven voor zondaars zoals wij? En dat die boekrol een heel stuk langer had kunnen zijn, als Jezus allerlei clausules had bedacht om het plan anders uit te voeren? Hij heeft het niet gedaan; het Evangelie bewijst dat liefde en rechtvaardigheid radicaal zijn gericht op de ander. Evangelische liefde is sterker dan gevoelde pijn, omdat er een hart brandt voor verloren mensen, zodat zij bij God zullen komen. Christus leed en stierf en stond op uit de dood om ons bij Hemzelf te brengen. Toen de Vader Hem opdroeg de zonde van de wereld op Zich te nemen, zei Hij niet: “Maar Vader, zij gaan mij pijn doen… dat is Mijn eer te na. Ik kan het niet uitstaan bij die mensen. Ze zijn zo hard, zo corrupt, zo slecht… Ik wil dat helemaal niet!” In plaats daarvan zag Hij al het lijden onder ogen en zei: “Vader, hier ben Ik om Uw wil te doen.”
Het Evangelie is juist gevormd en gefundeerd op een scène van pijn, onrecht, verwerping en lijden. Christus kreeg spijkers door Zijn lichaam geslagen, Zijn kleren werden verdeeld, Hij werd bespot, werd gegeseld en verlaten door Zijn discipelen. En in dit – naar menselijke maatstaven – drama heeft Hij het fundament gelegd voor de eeuwige verlossing, voor allen die door Hem tot God gaan.
Hoeveel is het Evangelie ons waard? Als wij pijn tot clausule verklaren, als wij lijden willen aanvoeren om gehoorzaamheid uit de weg te gaan, volgen we Jezus niet. Lijden is in deze tekst juist de voorwaarde om te kunnen gehoorzamen. Niemand aarzelt er immers over om twee mijl op te lopen met een goede vriend. We moeten alleen lang nadenken bij iemand die zich heeft misdragen tegen ons. En toch is het Gods bedoeling. Want als wij optrekken met die persoon, schijnt het Evangelie het meest. We sluiten aan in de rij van de “lijdenden”. Het is een zalige rij, aangevoerd door Gods eigen Zoon. “Jij deed mij pijn, maar ik heb een liefde en gerechtigheid leren kennen, die dit alles overstijgt en die het waard is om jou terug te betalen met dubbele zegen. Kom dan tot Christus.”